الهه "وایو" !
دوباره
گیسوان فتنه انگیز تو
جهت باد را تغییر داده است.
به بادهای شمالی فرمان بده
رایحه ی مشکبار گیسوانت را
به اندیمشکِ تابستان بَرند.
الهه ی بادها !
به انتشار عطر گل هایی که
از پس هر گام تو می شکفد ،
سفر کن
که شیخ
همه ی فتنه ها را به غبار تعبیر کرد
و باد نَکبا به جستجوی رد پای تو
شرق و غرب جهان را می نوردد.
.
.
آسیه خوئی
.
.
ماه من !؟
تو در چندمین ضربه ی سهمگین تازیانه ها
زیر لب زمزمه می کردی :
"خدایا ! خودت شاهدی ...
تو در میان این همه شاهدان کور و کر و لال
شنونده ترین و گویا ترینی ...
تو بی همتاترین بیننده ای ... "
.
با تأملی کوتاه می توان به راحتی دریافت که عده ای از فقها و مجتهدین بدون در نظر داشتن دو مقوله ی جدا از همِ کرامات انسانی(شأن و مقام والای آدمی) و اقتضائات زمانه که البته باید بصورت توأمان و همزمان مد نظر فقها قرار بگیرد ، اصلا دقیق عمل نکرده اند.
بعنوان مثال جای بسی تعجب و تأسف است که عده ای از ایشان حکم سنگسار را بی آنکه حتی یکبار بصورت مستقیم در قرآن برای پاره ای از گناهان توصیه شده باشد ، چگونه و بر مبنای چه استدلالی از چهل و یکمین آیه از سوره ی مائده استنباط کرده اند؟! آیا توصیه به حکم سنگسار در کتاب تورات ، دلیل و سند محکم و متقنی برای تکرار آن در دین اسلام است که حضرت رسول خواسته باشند با ایما و اشاره از عدم اجرای آن برای جرم زنا گلایه مند باشند ؟!
.
همانطور که می دانید هر شش مرتبه ای که در قرآن از کلمه ی سنگسار استفاده شده است در بیان تهدیدهایی ست که از سوی مخالفان نبوت انبیاء نسبت به آنها و نسبت به پیروانشان بکار رفته است.
تهدید به سنگسار از سوی معارضان و مخالفان یکبار نسبت به اصحاب کهف (کهف آیه 21) ، یکبار نسبت به حضرت نوح (شعرا آیه ۱۱۶) ، یکبار نسبت به حضرت ابراهیم (مریم آیه ۴۶) ، یکبار نسبت به حضرت شعیب (هود آیه 91) ، یکبار نسبت به دو پیامبر که نامشان ذکر نشده (یس آیه ۳۶) و بالاخره یکبار هم نسبت به یک پیامبر بنی اسرائیل (دخان آیه 20) بیان شده است.
در قرآنی که به وضوح ، تهدید پیامبران و پیروانشان به حکم سنگسار مورد اعتراض قرار گرفته است چگونه ممکن است بتوان از آیات همان کتاب ، حکم سنگسار را برای بعضی گناهان استخراج کرد؟ مگر نه اینکه پیامبران به این دلیل از سوی مردم جاهل و هم عصر خود تهدید می شدند که همگی رفتار و کنشی بر خلاف جوامع سنتی خود داشته اند و در میان بت پرستان سخن از خدای یگانه می گفته اند و از اینرو به جرم ابداع و نوآوری و ارتداد از سوی قوم خویش تهدید به سنگسار شدند ؟!. در قرآن هیچگاه از کلمه ی سنگسار بعنوان حکمی برای مجازات زناکار یا هر مجرم دیگر سخن رانده نشده بلکه فقط بعنوان تهدیدهای بت پرستان نسبت به یکتاپرستان از آن یاد شده است.
.
متأسفانه تنها نقطه ضعفِ مهم اینهمه سختی ها و مشقاتی که فقها نسبت به استدلال ها و استنباط های مرقوم شده ی خود در صدها کتاب و رساله و مقالات به خود هموار کرده اند این است که دین را بر خود و بر مردم بسیار سخت گرفته اند. آنقدر که موجبات دین گریزی را در بین جوامع امروزی و نسل جدید و آینده رقم زده اند.
.
این نکته ی بسیار مهم و اغماض شده را نیز باید یادآور شد که عمده ترین مشکل هایی که توسط علمی بنام علم فقه و استنباطات نابخردانه ی عده ای از فقها برای ملت ها ایجاد کرد در زمان و دوره ای برای مردم و پیروانشان تشدید شد که مربوط به دوره ی بعد از عصر جدید فقهی بود. به عبارتی دیگر عصری که در آن نقش اجتهاد پر رنگ تر شده بود و تکیه ی فقها بر تعقل ، بیشتر ؛ پیش از مدتی بود که همزمان با افول عقل گرایی در غرب ، شیعیان نیز دست از سر تعقل برداشتند.
هرچند پس از این دوره ی تاریک ، یک بار دیگر به قولی عصر طلایی اجتهاد با به صحنه بازگرداندن تعقل ، آغاز شد اما در عصر کنونی چه ؟!
با توجه به رخدادهای اخیری که در ایران و بعضی کشورهای اسلامی صورت گرفته آیا هنوز هم می توان تفقه را بر پایه ی استدلال های عقلی دانست یا شاید هم سکوت و عدم شهامت عده ای از فقها چنین میدانی را برای ظهور مجدد دوره های دوم و سوم تاریخ فقه گسترده است !!؟
.
.
... ادامه دارد
.
.
.
هر محققی که بخواهد آزادانه ، بدون وابستگی سیاسی و جناحی و بدون تعصبات مذهبی و بی هیچ حب و بغضی ؛ علل عدم تغییر و تحول و تجدید بعضی احکام منقرض و از رده خارج شده را ـ که تا به اکنون در ایران و بعضی حکومت های اسلامی دوام یافته است ـ بررسی و ریشه یابی کند به واژه هایی مانند "فقه" و "فقیه" و به عوامل و مسبب هایی مانند بعضی از متون دینی و احکام استنباط شده از سوی فقها می رسد.
.
بعضی از فقها بی آنکه توصیه ی اکید پیامبر دین اسلام را مبنی بر نقل نکردن احادیثی که متفاوت با گفته های وی است ، در نظر داشته باشند و بخصوص تأکید مصرانه ی ایشان بر عدم اعتناء به احادیث ، روایات و گفته هایی که از زبان ایشان پس از رحلت شان طرح خواهد شد ؛ متأسفانه همچنان از دیرباز به شاخ و برگ دادن نقل قول های پیامبر و ائمه بر مبنای ذهنیت ها و تأویل ها و برداشت های شخصی خود تحت عنوان "فقه مستنبط" (که اختصاص به دوره ی سوم از تاریخ فقه دارد و در آن به شیوه ی بیان احکام در قالب عبارات شخصی خود مجتهد عمل می شود) تا به حدی پیش رفته اند که اغلب ملاحظه می شود از یک روایت یا از یک حدیث نامعتبر و حتی معتبر ، برداشت های مطول و مفصلی انجام شده است که مضمون و فحوای اصلی کلامِ آن حدیث یا آن روایت ، کاملا تغییر یافته و بیان و اجرای آن به خصوص به شکل احکام جزایی در جامعه ی امروزی منجر به هتک حرمت و آبروی همان دین و آئین و رسول و ائمه اش می شود.
.
"فقه" در اصطلاح لغوی به معنای درک کردن و فهمیدن عمیق است و در اصطلاحات دینی به علمی گفته می شود که به وسیله ی آن ، احکام شرعی از ادله ی تفصیلی به دست می‌آید.
اگرچه "دلایل تفصیلی" را از نظر بیشتر علمای شیعه ، قرآن ـ سنّت ـ اجماع و عقل دانسته اند اما "فقیه" باید به کسی یا کسانی گفته شود که آیات کتاب الهی و احادیث و روایاتی را تحلیل و تفسیر کند که در زمان حیات حضرت رسول از زبان خود ایشان ایراد شده است و البته پس از فهم و درک عمیق آن با در نظر داشتن مقتضیاتِ خاصِ آن زمانه و آن جوامع و با توجه به تأثیرات سوئی که آداب و رسوم و سنن رایج در زمان پیش از ظهور آن مذهب در چگونگی شکل گرفتن احکام با تمام تحکماتش داشته است ، به تجزیه و تحلیل بپردازد و استنباطات خود را از آن احکام ، در هر عصر و هر دوره از جوامع امروزی بر اساس رشد و تعالی فرهنگ ها و تفکرات و علوم بشری و بر مبنای جایگاه و مقام والای آدمی و کرامات انسانی ، به شکلی نوین تبیین و تازه سازی کند.
.
.
... ادامه دارد
.
.
ماهِ خاکستری ! ، درخت خشکیده ! ، پرنده ی غمگین !
اگر چه تو نیز مانند من تازیانه ها خورده ای
من اما قلبم را باید به تو هدیه دهم.
به تو ای ماه !
تا حفره های دلت را با آن پر کنی.
به تو ای درخت !
تا سرخ ترین سیبِ شاخه ات باشد.
و به تو ای پرنده ، جانِ درخت !
تا در کنار ماه ، بر بالاترین شاخه ها لانه سازی.
.
کلمه ی تازیانه در قرآن فقط یک بار با واژه ی "سَوْط" به کار رفته است :
"فَصَبَّ عَلَیهِم رَبُّکَ سَوطَ عَذاب". (سوره ی فجر ـ آیه ی 13)
معنی : " پس فرو ریخت بر آنها پروردگار تو تازیانه ی عذاب را".
که البته این آیه اشاره به مجازات ظالمین دارد و سوط در اینجا به معنای تازیانه های الهی (عذاب های گوناگون الهی) آمده است. مانند عذاب هایی که بر قوم عاد و ثمود و لوط و فرعون نازل شد.
در واقع طبق نظر و دیدگاه برخی مفسران ، سوط در اینجا به معنای زدن با تازیانه‌های الهی تفسیر شده است. (زادالمسیر ، ج۳ ، ص۲۵۱).
به عبارتی دیگر در این آیه افزون بر مجازات برخی گناهکاران در دنیا به وسیله ی تازیانه ، به تازیانه‌های عذاب الهی نیز اشاره شده است. البته در ادامه ی همین متن خواهیم گفت که طبق توصیه های خود قرآن فقط چه کسانی مشمول تازیانه خواهند بود.
.
در قرآن همانطور که فقط یک بار واژه ی سوط بکار رفته ، فقط دو بار واژه ی جَلْد (به معنای تازیانه زدن) نیز آمده است :
"الزَّانِیَةُ وَ الزَّانی فَاجْلِدُوا کُلَّ واحِدٍ مِنْهُما مِائَةَ جَلْدَةٍ". (سوره ی نور ـ آیه ی 2)
معنی : زنان و مردان زناکار را هر کدام صد تازیانه بزنید.
و
"وَ الَّذِینَ یَرْمُونَ الْمُحْصَنَاتِ ثمَُّ لَمْ یَأْتُواْ بِأَرْبَعَةِ شهَُدَاءَ فَاجْلِدُوهُمْ ثَمَانِینَ جَلْدَةً وَ لَا تَقْبَلُواْ لهَُمْ شهََادَةً أَبَدًا وَ أُوْلَئکَ هُمُ الْفَاسِقُونَ". (سوره ی نور ـ آیه ی 4)
معنی : و کسانیکه به زنان پاکدامن نسبت زنا بدهند و چهار شاهد عادل بر ادعای خود نیاورند ، آنان را به هشتاد تازیانه کیفر دهید و هرگز شهادت آنها را نپذیرید و ایشان مردمی فاسق و تبهکارند.
.
بنابرین کلمه ی تازیانه در زبان عربی و در قرآن با دو کلمه ی سَوط و جَلد ، فقط در خصوص زناکاران ، شاهدانی که به دروغ تهمت زنا می زنند و نیز ظالمینی مانند قوم لوط و عاد و ثمود و فرعون که به تازیانه های الهی (عذاب ها و بلایای گوناگون الهی) وعده داده شده اند ، بکار رفته است.
.
اینکه مجازات تازیانه در اصطلاحات فقهی و دیدگاه ها و نظرات فقها ، به خطاها و جرایم دیگری نیز عمومیت یافته ، باید در مبحثی جداگانه و کارشناسانه تر مطرح شود که مرتبط با این متن نیست. اما اینکه در قوانین جزایی و احکام صادره از سوی قوه ی قضائیه ی امروزی ایران ، اقشار فرهنگی ـ ادبی ـ علمی ـ هنری و ... را نیز فقط به جرم داشتن نگاه ، نظر و عقاید مخالف (و اغلب متفاوت) شامل می شود ؛ قطعاً به بخش هایی از این متن مربوط می شود که بتدریج در قسمت های آتی خواهد آمد.
.
ابتدا به معنای لغوی این کلمات می پردازیم :
.
سَوْط
"سَوْط" که در اصل به معنای مخلوط کردن چیزی با چیزی ست از آن جهت به معنای تازیانه آمده است که هنگام اصابت با پوست بدن ، با پوست مخلوط می‌شود و نیز اینکه بر اثر اصابت به پوست ، باعث می شود که خون با گوشت مخلوط گردد. (!!!!!!)
.
مِجلَدَه یا مِجلاد
مِجلَدَه یا مِجلاد از ریشه ی "جِلْد" به معنای پوست گرفته شده است و به همین دلیل به تازیانه زدن ، جَلْد گفته می‌شود. البته شاید به این جهت که تازیانه به "پوست"ِ بدن برخورد می کند و یا به این سبب که تازیانه از "پوست" ساخته می شده است ، آن را جَلْد نامیده اند.
.
لازم به ذکر و یادآوری ست که تازیانه در اصطلاح فقه و در قرآن با واژه ی جَلْد به کار رفته است و طبق آراء فقها و در متون دینی بر کیفری خاص که برای برخی جرایم معین شده اطلاق می‌گردد. (ترمینولوژی حقوق جزای اسلامی ، ص 46 و فرهنگ معارف اسلامی ، ج1 ، ص 643)
.
.
... ادامه دارد
.
.
.
اینهمه تضاد و تناقض بین آنچه از سوی حکومت های دینی ادعا می شود و آنچه در اعمال و کردار آنها مشاهده می شود واقعاً وحشتناک است.
در حکومت جمهوری اسلامی ایران ، حدود چهل سال است که از سوی قدرتمندانِ حکومت ، ادعاهای شگرفی همچون نوای پیچیدن باد در کوزه ای میان تهی و سرگشاده به گوش می رسد. تو گویی نه ظرفیت هر ظرفی را می شناسند و نه از آنچه که بعنوان مظروفِ خاصِ هر ظرف باید ارائه شود خبر دارند.
آنچه که واقعیت دارد این است که با وجود اینکه همه ی آنها مدعی هستند مردم ما در دورانی زندگی می کنند که از نظر جامعِ کشورهای منطقه و ایالات آمریکا و اروپا ، به دلیل مقاومت و پایداری های مستمرشان در رسیدن کشور به استقلال و دست یافتن به اعتلا و توسعه های گسترده ی دینی ، علمی و فرهنگی زبانزد خاص و عام اند ؛ اما حتی در پنهانی ترین زوایای عملکردِ حکومت هم ، در مقابله با مردم خود ایران نیز ، تناقض ها و تضادهای آشکار و فراوانی نسبت به داعیه هاشان مشاهده می شود.
بعنوان مثال در حوزه ی قوانین جزایی و کیفری از بدو انقلاب در احکام و قوانین اجرایی برای مجازات گناهکار و بی گناه ، از قوانین و احکام فسیلیِ دوران و عهدی تبعیت می شود که مربوط به پانزده قرن گذشته و خاص مردمان آن روزگار و شرایط و اقتضائات آن زمانه بوده است. این تناقضات مایه ی شرمندگی و کسر شئونات مردمانی ست که حکومت ، علت گرایشات مذهبی و دینی آنها را فقط مختص به وقوع و وجود انقلاب اسلامی می داند و گرایشات مذهبی مردم را بعنوان مهمترین حجت برای تکذیب عقب افتادگی و عقب ماندگی کشور ایران مطرح می کند.
.
.
... ادامه دارد
.
.
.
در لغتنامه ی دهخدا ، کلمه ی تازیانه چنین معنا شده است :
"تسمه ای چرمی با دسته ای چوبی که برای تازاندن حیوانات و چهارپایان بر پهلو و پشت آنها زده می شود. همچنین برای سیاست کردن و تنبیه نمودن مجرمان نیز بکار می رود."
در لغتنامه های دیگر نیز معنایی شبیه به همین جملات بالا و یا بطور دقیق همانند آن آمده است.
امروزه در بسیاری از جوامع بنابر مصوبات سازمان های حمایت از حیوانات ، حتی از نواختن تازیانه بر پیکر اسب های مسابقه در میادین اسب دوانی منع شده است. زیرا معتقدند که اسب های مسابقه و دیگر چهارپایانی که برای شخم زدن مزارع کشاورزان استفاده می شوند به مرور زمان از آنجا که حیوانات دارای روح ، شخصیت و مناعت طبع هستند ؛ دچار افسردگی و ضعف جسمی و روحی شدید خواهند شد و ناچار به این دلیل که قادر به دفاع از خود در برابر ضربات تازیانه و شلاق صاحبان قدرتمند خود نیستند بناگاه رم کرده و افسار می گسلند و سر به طغیان و فرار خواهند نهاد و بعضاً صاحبان خود را به زیر سم های خود لگدکوب می کنند.
یکی دیگر از دلایل مهم عدم استفاده از تازیانه و شلاق برای حیوانات ، ایجاد رخوت ، سستی و ناکارآمدی ست که پس از اِعمال ضرباتِ ناشی از تازیانه و شلاق ، هنگام تازاندن آنها در میادین مسابقه و یا هنگام شخم زدن ؛ بتدریج و به مرور زمان در وجود حیوانات بروز می یابد.
حالا پس از این توضیحات فرض کنید در بعضی کشورها برای تنبیه انسان ها از چنین ابزاری که امروزه حتی برای حیوانات نیز کاربرد ندارد ، استفاده کنند...
فرض کنید از این ابزار برای سیاست نمودن اندیشمندانی که طرز تفکرشان همسو با عقاید قشر حاکم نیست ، استفاده شود...
فرض کنید از این ابزار برای تنبیه کردن قشر دانشجویان معترض و یا فارغ التحصیلان مقطع دکترایی بکار رود که جرم آنها تنها ، شرکت و شادی در جشن فارغ التحصیلی شان بوده است...
فرض کنید از این ابزار برای ترساندن قشر هنرمند ، شاعر و نویسنده ی یک مملکت استفاده شود...
فرض کنید از این ابزار برای ترساندن کارگران و وادار کردنشان به سکوت در برابر ظلم استفاده شود...
فرض کنید از این ابزار برای به سکوت واداشتن فیلسوفان ، عارفان و علمای یک جامعه بهره ببرند...
.
فرض کنید در حکومتی از این ابزار برای تأدیب اقشار فوق استفاده می شود که ادعای توسعه های علمی و هسته ای و تجدد و تدین و تمدن شان گوش فلک را کر کرده است...
.
.
... ادامه دارد
.
.
.
با اشکلکِ امروز به مشکل و موضوعِ معضلی به نام "شلاق" می پردازیم.
.
همانطور که تمامی ملل در کشورهای عقب افتاده ای مانند ایران و اقصای نقاط مشابه آن در سراسر جهان استحضار دارند ، یکی از احکام صادره از سوی داوری ها و قضاوت های مراجع ذیصلاحِ(!!) قضایی و جزایی ، حکم "شلاق" است.
.
کلمه ی شلاق در اصطلاح لغوی آن به فتح شین و تشدید لام به معانی زنبیل گدایان ، خریطه ی چوبی و نیز به معنی تازیانه ، در فرهنگ لغات آمده است.
خوشبختانه یا بدبختانه در کشور ما ـ ایران ـ معانی اول و دوم این لغت ، قرن هاست به واسطه ی حکام تازیانه بدست ، قاضیان عدالت زدا و علمای دین گریزاننده ، از ذهن و اندیشه ی مردم زدوده شده و معنای سوم آن با گوشت و پوست و استخوان آنان عجین شده است.
.
بنابرین وقتی برای دانستن معنای رایج شلاق ، ناچار به معنای لغت تازیانه در لغتنامه ها مراجعه می کنید متوجه می شوید که ریشه ی این لغت ، مأخوذ از کلمه ی "تازی" به معنای "عرب" و "عربی" می باشد. جالب است که در ادامه ، مصدر "تازیدن" به معنای تاختن آمده است و به همین دلیل عبارت "اسب تازی" را به معنای اسب عربی یا اسب تندرو آورده است و همان جا عبارت "سگ تازی" را نیز به معنای سگ تندرو ، سگ بسیار دونده ، سگ تیزرو و سگی شکاری با بدنی لاغر و پاهای دراز آورده است.
.
اینک به دلیل مطـــــول نشدن متن ، ادامه ی این بخش را برای بیان معنای کلمه ی "تازیانه" ، در قسمت های بعدیِ اشکلک ها خواهیم آورد.
.
.
... ادامه دارد
.
.
.
یک چشم تو باز است ، یک چشم تو ماهی
صیــــادی و جــز خـویـش در دام نخـواهی
.
.
آسیه خوئی
.
.
.
پس خدا به شکل صندلی ست ، می شود که روی او نشست
این نتیجــــه را گرفت و بعـــــد ، روی دسته اش دخیــــل بست
گاه شکل میــــز می شود ، دست تکیـــــه داده ام به او
لحظه ای نگاه می کنم : دست من سفید تر شده ست
شکل استکان به خود گرفت ، لب بزن نتـرس ناخدا
من هزار مست دیده ام ، هر کدام یک خدا به دست
اینکه او یکـــی ست یا هــــزار ، واقعـــا چــــه فـــرق می کند ؟
او درون هر چه نیست ، نیست ؛ او درون هر چه هست ، هست
اولیـــن خدا مداد بــــود ، سر خمیــــده روی دفتــرم
زیر تیغ یک تراشِ کُند ، چرخ شد خدای من شکست
از چه می نویسد این قلم ؟ ، اسم این غزل چه می شود ؟
کفــــر کافـــــری ادیب یا شعـــــر شاعری خدا پرست !؟
.
.
"مریم جعفری آذرمانی"
.
.
.
دنیا پر از سگ است ، جهان سر به سر سگی ست
غیر از وفا تمام صفات بشر سگی ست
لبخند و نان به سفره ی امشب نمی رسد
پایان ماه آمد و خُلق پدر سگی ست
از بوی دود و آهن و گِل مست می‌شود
در سرزمین من عرق کارگر سگی ست
جنگ و جنون و زلزله ؛ مرگ و گرسنگی
اخبار یک ، سه ، چار، دو ، تهران ، خبر سگی ست
آهنگ سگ ، ترانه ی سگ ، گوش های سگ
این روزها سلیقه ی اهل هنر سگی ست
بار کج نگاه شما بر دلم بس است
باور کنید زندگی باربر سگی ست
آدم بیا و از سر خط آفریده شو
دیگر لباس تو به تن هر پدرسگی ست
"مریم جعفری آذرمانی"
.
.
